هلیوسفر

 هلیوسفر فضایی تحت سیطره بادهای خورشیدی یا ذراتی است که از خورشید پرتاب می‌شودبه بیان دیگر ناحیه ای است که کل منظومه شمسی،بادهای خورشیدی وتمام میدان مغناطیسی خورشیدی را در بر گرفته است.از این منطقه به بعد فضای بین ستاره‌ای آغاز می‌شود .این بادها تا مدار پلوتو که در فاصله شش میلیارد کیلومتری از خورشید به دور این ستاره می‌چرخد، پیش می‌رود. چگالی ذرات در مرز این ناحیه از چگالی ذرات در بهترین خلائهای ایجاد شده در زمین کمتر است.بادخورشیدی در نواحی مرزی آن مانند جریاناتی با سرعتهای قوی وضعیف وموج مانند وجود دارد.این امواج با چرخش خورشید بدور خود در حال چرخشند.جریانهای با سرعت زیاد ازحفره های تاجی خورشید(coronal holes) سرچشمه می گیرند وبه سمت قطبهای خورشید روانه می شوند در حالیکه جریانهای با سرعت کم از نزدیکی استوای خورشید سرچشمه می گیرند.آشکار شده است که ترکیب جریانات قوی وضعیف با هم متفاوت می باشند.این مناطق جبهه ای به عنوان شتاب دهنده ذرات پرانرژی به حساب می آیند.پدیده مشاهده یونهایی که بدین روش شتاب می گیرند با نام پدیده یونهای هم چرخشی(Corotating ion events) شناخته می شود.

با افزایش فاصله از خورشید ،جریانات با سرعت زیاد از جریانات پلاسما کند(آرام) سبقت می گیرند ونواحی برهمکنشی هم چرخش (corotating interacting regions) یا CIR  ایجاد می کنند.نواحی CIR  دارای دو جبهه شوک در جلو وپشت خود هستند.در این جبهه ها چگالی ذرات،فشار، وتوان میدان مغناطیسی نسبت به بقیه مناطق بیشتر است.

هلیوپاوز (heliopause) ناحیه مرزی بین هلیوسفر وگازهای بین ستاره ای می باشد.زمانی که بادخورشیدی به به هلیوپاوز نزدیک می شود ناگهان سرعت آن کم می شود ویک موج شوک ایجاد می شود.این شوک نقش مهمی در شتاب ذرات دارد.

کاوشگر وویجر۲ که در سال ‪  ‪ ۱۹۷۷سفر تاریخی خود را به سیارات منظومه شمسی آغاز کرد، اکنون از این مرز ناآرام عبور کرده است . در این منطقه هلیوسفر پایان می‌یابد . کاوشگر وویجر یک که همزاد وویجر دو است ، چهار سال زودتر در نقطه دیگری در فاصله ‪ ۱/۵میلیارد کیلومتری خورشید از این مرز عبور کرد.

کاوشگر وویجر دو هنگام گذر از مرزهای این منطقه چندین بار در طول یک روز از شوک پایان عبور کرد که این امر نشان می‌دهد مثل جزر و مد یک موج، در این مرز جریان دایمی وجود دارد. منابع:

http://arakasp1.epage.ir

http://helios.gsfc.nasa.gov/heliosph.html