ماهواره ایریدیوم

/ / / Iridium satellite / /

سیستم ماهواره ای ایریدیوم متشکل از 66 ماهواره فعال و 11 عدد ماهواره غیر فعال یدکی است که همگی در مدار های پایینی (در حدود 780 Km)به دور زمین می چرخند. آنها برای پشتیبانی از سیستم تلفن های همراه در سطوح حرفه ای و صنعتی استفاده می شوند و قادرند هر تلفن همراه در سراسر دنیا را که از سیستم ایریدیوم استفاده می کند به هر نقطه دیگری متصل کنند. پوشش این نوع ماهواره ها به قدری کامل است که نقاطی با نام نقاط کور که در آن نتوان سیگنالی را دریافت و یا ارسال کرد وجود ندارد.

این ماهواره ها در 6 صفحه مداری مجزا با فاصله 30 درجه حول زمین در گردش هستند(هر صفحه شامل11 ماهواره است) .نگهداری این ماهواره ها تا سال 1998 به عهده شرکت موتورولا بوده ولی از آن سال تا کنون به عهده شرکت بویینگ می باشد. بین سالهای 1997 تا 1999 تعداد 88ماهواره ودر سال 2002 نیز 5 ماهواره به فضا پرتاب شدند.عمر متوسط ماهواره ها بین 5 تا 8 سال اعلام شده است والبته از این تعداد 16 ماهواره هم ناموفق بوده اند. این سیستم بدین دلیل ایریدیوم خوانده می شود که عنصر ایریدیوم در جدول تناوبی دارای عدد اتمی به شماره تعداد ماهواره های موجود در این سیستم یعنی 77 است.

درخش (flare)ماهواره های ایریدیوم

هر سیستم ایریدیوم مجهز به سه آنتن آلومینیومی براق است که بازتابنده بسیار قوی نور خورشید هستند . در حالت معمولی این ماهواره ها مانند ستاره ای از قدر 6 می درخشند وبکمک یک دوربین شکاری می توان آنها را مشاهده کردولی هنگامی که در وضعیتی مناسب نور خورشید از روی یکی از آنتن ها به سطح زمین میرسد درخشندگی آنها چندین برابر می شود، به دلیل مشخص بودن مسیرهای مداری و جهت ماهواره پیش بینی اینکه انعکاس نور خورشید به کدام نقطه زمین برمی خورد امکان پذیر است .

اگر شما در چنین مکانی ایستاده باشید و به طرف ماهواره نگاه کنید یک نقطه ستاره مانند متحرک با نور ضعیف را خواهید دید که نورش ناگهان به شکل یک درخشش تابناک در می آید. اینچنین درخششی می تواند تا 30 مرتبه نورانی تر از سیاره ای همچون زهره باشد که بغیر از ماه و خورشید پرنور ترین شیء موجود در آسمان است. اینکه نورانیت این درخشش تا چه اندازه ای خواهد بود به موقعیت شما نسبت به مرکز بازتابش بستگی دارد. از آنجایی که تعداد زیادی ماهواره در سیستم ایریدیوم وجود دارند و هر کدام از ماهواره ها هم دارای سه آنتن بازتابنده هستند، اینچنین تابش هایی بسیار متداول است. به طور معمول در یک هفته می توانیم انتظار داشته باشیم که به طور متوسط شاهد 6 درخشش و یا بیشتر باشیم که غالباً در صبح زود و یا اول غروب روی می دهند. شاید این موضوع برای شما جالب باشد که معمولاً غالب این درخشش ها در اول صبح و غروب و نه در نیمه شب اتفاق می افتند. دلیلش این واقعیت است که ماهواره ها تنها هنگامی می درخشند که در داخل سایه زمین واقع نشوند. بنابراین خورشید نباید به مقدار زیادی زیر سطح افق باشد. بعضی از این تابش ها می توانند بقدری درخشان شوند که حتی در روشنایی روز هم قابل مشاهده باشند. این درخشش ها در هر جای زمین بین 5 تا 20 ثانیه طول می کشند. اما شما قادرید که این ماهواره ها را قبل از درخشششان پیدا کنید و تا مدتی بعد از درخشش هم ردیابی کنید. بنابراین کل زمان مشاهدات شما می تواند تا یک دقیقه هم طول بکشد. نورانیت درخشان ترین آنها می تواند بسیار شگفت انگیز باشد .در موارد نادری مشاهده شده که برخی از آنها از اجسام اطراف روی زمین سایه انداخته اند. حتی بعضی ها مدعی شده اند که در شب می توانستند زیر نور آنها روزنامه بخوانند.

برای اولین باردر تاریخ فضانوردی در بهمن 1387 یکی از ماهواره های ایریدیوم با ماهواره آمریکایی کاسموس 2251 که غیر فعال بود برفراز سیبری برخورد نمود که در نتیجه آن هر دو ماهواره نابود شدند.

منبع:

جواد عزیزی از سایت انجمن نجم شمال

برای پیش بینی زمان درخش های ایریدیوم به آدرس زیر مراجعه نمایید: