نمار رنگ

تفاوت در قدر (یا روشنایی در مقیاس لگاریتمی) یک ستاره  در طول موجهای مختلف. برای اندازه گیری آن قدر ستاره را در طول موج بلندتر را از قدر در طول موج کوتاهتر کم می کنند.طول موج کوتاه معمولا" آبی است که بکمک صفحات عکاسی معمولی (این صفحات در طول موج آبی حساستر هستند) وطول موج بلند هم در ناحیه مرئی طیف یا Visual  یا V  است که بکمک صفحات عکاسی که به نور زرد حساس هستند تهیه می شود.

قدر در طول موج آبی(در حدود ۴۳۰۰ آنگستروم) با نشانه b (یعنی blue  یا آبی) وقدر در طول موج بلند (در طول موج ۵۵۰۰ آنگستروم) با نشانه v(یعنی visual  یا مرئی) نشان داده می شود.بنابراین

                        قدر در طول موج مرئی(mv)- قدر در طول موج آبی(mb)=B-V =نمار رنگ

اگر از فیلترهای ماورائبنفش در طول موج ۳۵۰۰ آنگستروم استفاده شود اندیس u  در کنار m  اضافه می گردد.فیلترهای قرمز با مرکزیت طول موج 7000آنگستروم وفیلترهای فرو قرمز با مرکزیت 8250 آنگستروم نیز در مواردی استفاده می شوند.

این نمار بعنوان مقیاسی از رنگ ستاره کاربرد دارد ونشانه ای از دما وبطور کلی شمایی از تابش انرژی از طریق طیف الکترومغناطیس است.برای ستارگان سفید (از رده طیفی A0)مقدارنمار رنگ B-R  صفر است.مقدار نمار رنگ از 0.5- برای آبی ترین ستارگان تا 2 برای سرخترین ستاره ها متغییر است.اعداد منفی برای ستاره های آبی به این دلیل است که بیشترین تابش آنها در طول موجهای کوتاهتر است بنابراین در این طول موجها دارای قدر کوچکتری هستند ونتیجه تفاضل دو عدد منفی می شود واعداد مثبت برای ستارگان سرد هم به این دلیل است که بیشترین تابش آنها در طول موجهای بلندتر است یعنی قدر آنها در این طول موجها کمتر است.

نماررنگ با مشاهدات چشم غیر مسلح از ستارگان روشن تطابق خوبی دارد.این نمار همچنین مقیاسی از دمای ستارگان هم می باشد.آبی ترین ستارگان با دمای بیشتر از 30000 درجه هستند ستارگان سفید از دمای 10000 درجه وسرخترین ستاره ها با دمای 3000 درجه .ستاره های سرخ تر هم وجود دارند ولی این ستاره ها در نور مرئی تابش کمی دارند وباید با روشهای مادون قرمز به مشاهده آنها پرداخت.نمار رنگ ستاره طی عبور از فضای بین ستاره ای می تواند تغییر کند.

غبار موجود در فضا با طول موجهای آبی بیشتر برهمکنش می دهد وآنرا بیشتر از مسیر مستقیم دور می کند (پدیده پراکندگی)ولی نورهای قرمز کمتر تحت تاثیر قرار می گیرند بنابراین نور ستارگان قرمز می شود (بهتر است بگوییم از آبی دور می شود)ونمار رنگ آنها افزایش می یابد. .افزایش در نمار رنگ ستاره ها ناشی از وجود غبار بین ستاره ای  اضافه رنگ (COLOUR EXCESS)ناشی از سرخ شدگی بین ستاره ای نامیده می شود.

نمار رنگ ستاره ها با حضور اتمها در جو ستاره نیز تحت تاثیر قرار می گیرد.نور در طول موجهای متفاوت با اندازه های متفاوتی تحت تاثیر قرار می گیرد بنابراین می توان با اندازه گیری نمار رنگ دریک جفت  طول موج ویژه به اثرات متفاوتی دست یافت.با مقایسه نمار رنگ برای مثال  در نور ماوراءبنفش وآبی (U-B) با نمار رنگ در نور آبی –قرمز (B-R) در نمودار رنگ- رنگ می توان به نشانه هایی از ترکیب شیمیایی ,دما وقرمز شدگی ناشی از محیط بین ستاره ای پی برد.

نمار رنگ در منظومه شمسی نیز کاربرد دارد وبکمک آن می توان به نشانه هایی از ترکیب مواد اجرام آن پی برد.