نسبت کانونی

/ / / Focul ratio / /

یکی از پارامترهای مهمی که در مورد تلسکوپها از آن بحث می شود نسبت کانونی است که آنرا عمومأ به صورت F/n می نویسند که در آن n حاصل تقسیم فاصله کانونی عدسی شیئی یا آیینه اصلی به قطر آن است .برای مثال در موردی که فاصله کانونی آیینه 120 سانتی متر و قطر آیینه نیز 12 سانتیمتر باشد نسبت کانونی به صورتf /10 نوشته می شود . این نسبت کانونی در مورد تلسکوپهای بازتابی یا نیوتنی معمولأ بین f /4 و f/12 است. f/4 بعلت افزایش خطای کما عملاً حد پایین بوده و f/12 نیز به علت زیاد شدن ابعاد سیستم یک حد بالا است . تلسکوپهای با نسبتهای پایین مثلاً بین f/4 تا f/6 برای رصد اجرام سماوی که نور دریافتی از آنها کم است مناسب هستند و با توجه به اینکه به زمان نوردهی کمتری جهت عکاسی احتیاج دارند تلسکوپهای سریع نامیده شده و جهت عکسبرداریهای نجومی بیشتر از آنها استفاده می شود .

(برای نمونه تلسکوپی با نسبت کانونی 4 نسبت به تلسکوپی با نسبت کانونی 8 دارای سرعت 4 برابر بیشتر است. یعنی تلسکوپی با نسبت کانونی 4 نسبت به تلسکوپ دوم 4 برابر سریع تر می تواند اجرام را ثبت کند.)

نسبتهای کانونی f/7 تا f/12 نیز که کند(مخالف سریع) نامیده می شوند و عموماً به بزرگنمایی های زیاد منجر می شوند برای رصدهای عادی مثلاً رصد اجرام منظومه شمسی مطلوب هستند . در تلسکوپهای شکستی توصیه می شود که این نسبت بین f /15 تا f /20 باشد چراکه در این حالت خطای رنگی بطور قابل ملاحظه ای کاهش می یابد .

در دوربینهای عکاسی جهت عکاسی از مناظر مختلف با نوردهی های متفاوت ، با تنظیم دیافراگم نسبتهای کانونی f/2.2 ……. f/11 در اختیار عکسبردار قرار می گیرند . عملاً در مواردی که احتیاج به نوردهی بیشتر است دوربین در حالت f /2 و در مواردی که به نوردهی کمتری نیاز است دوربین در حالتی با نسبت کانونی بیشتر مثلاً f /11 تنظیم می شود .