رصدخانه خورشیدی سولار داینامیک

سولار داینامیک نام یک رصدخانه خورشیدی متعلق به ناسا است که از مداری اطراف زمین(مدار ژئوسنکرون) واز ارتفاع 22300 مایلی، فعالیتهای خورشیدی را با هدف کلی بررسی اثرات خورشید بر محیط اطراف وجو زمین(Space weather) زیر نظر خواهد داشت.دانشمندان امیدوارند با کمک این تلسکوپ بتوانند به پیش بینی طوفانهای خورشیدی پرداخته تا بتوانند از اثرات مخرب این طوفانها بر ماهواره هایی که در مدار هستند،ایستگاههای فضایی که مسکونی هستند همین طور به شناخت بیشتر رفتار نزدیکترین ستاره به زمین دست یابند.این تلسکوپ ۸۵۰ میلیون دلاری بعد از ۳ هفته پرواز در مدار اصلی قرار خواهد گرفته و اطلاعات خود را به یک پایگاه زمینی در نیومکزیکو ارسال خواهد نمود.

این تلسکوپ به مدت 5 سال به مطالعه میدان مغناطیسی خورشید از لایه های درونی  وارتباط آن با شکل گیری نواحی فعال مانند لکه ها،بادهای خورشیدی،شراره ها و فوران تاج خورشیدی (CME) خواهد پرداخت.

دوربینهای این تلسکوپ قادرند هر 10 ثانیه به عکسبرداری از قرص خورشید در 8 طول موج بپردازند.اطلاعات این تلسکوپ با حجم روزانه یک ونیم ترابایت (چیزی حدود حجم نیم میلیون ترانه صوتی) به زمین مخابره می شود(اندازه هرعکس 4096 پیکسل در 4096 پیکسل می باشد.)دقت دوربینهای این تلسکوپ چندین بار از تلسکوپ فضایی سوهو بیشتر است.

 ابزاری که این تلسکوپ را تشکیل داده اند شامل موارد زیر می باشد:

1- تصویر بردار مغناطیسی وخورشید لرزه ای(Helioseismic and magetic imager) با نام مختصرHMI

این دوربین با بررسی امواج صوتی درونی خورشید به مطالعه لایه های درونی خورشید خواهد پرداخت (درست مانند زمانی که بکمک  امواج صوتی یک نوزاد در شکم مادرش تصویر برداری می شود).این دوربین با همین روش به مطالعه سمت دیگر خورشید که از زمین قابل مشاهده نیست می پردازد.این دوربین می تواند به اندازه گیری شدت میدان مغناطیسی وجهت گیری آن در سطح خورشید بپردازد.این می تواند به بررسی بیشتر چرخه 11 ساله فعالیت خورشید منجر شود.

2- سامانه تصویر برداری جوی(Atmospheric Imaging Assembly) با نام مخفف AIA

این ابزارشامل 4 تلسکوپ مجزا با تصویر برداری دقیق از لایه های جوی خورشید به درک این منجر خواهد شد که چگونه میدان مغناطیسی متغییر خورشید به گرما دهی به تاج خورشیدی وموجب شکل گیری شراره های خورشیدی می شود.این سامانه به همراهی دوربین HMI  می تواند به بررسی ارتباط تغییرات تاج خورشید وتغییرات میدان مغناطیسی بپردازد.

3- ابزار اندازه گیری ماورائ بنفش دور(Extreme Ultraviolet Variability Experiment) با نام مخفف EVE

 این ابزار که از چندین قسمت تشکیل شده به اندازه گیری پرتوهای ماورائ بنفش دور خورشید خواهد پرداخت.توان این پرتوهای تابیده از خورشید بطور ثابت تغییر می کند. تغییرات آهسته می تواند جو وآب وهوای زمین را تحت تاثیر قرار دهد. از سوی دیگر تغییرات ناگهانی این پرتوها نیز  اثراتی مخرب در ارتباطات رادیویی وکار ماهواره ها خواهد داشت.این ابزار هر 10 ثانیه یکبار توان پرتوهای ماورائ بنفش خورشید را اندازه گیری ومخابره می کند.

(پرتو ماورائ بنفش دور قسمتی از طیف الکترومغناطیسی است که طول موج آن بین 121 تا 10 نانومتر است.طیف سنجی فوتوالکترونی،تصویر برداری خورشیدی ولیتوگرافی بیشتر با این طیف از پرتوها سروکار دارند.این پرتوها بطور طبیعی در تاج خورشید وبطور مصنوعی توسط چشمه های پلاسمایی تولید می شوند.این پرتوها در میان کل پرتوها دارای بیشترین توان جذب بوده وبرای انتقالشان به خلائی بسیار خوب احتیاج است.این پرتوها توسط الکترونهایی که اطراف یونهای باردار با چندین بار مثبت می چرخند تولید می شوند.این یونها در محیط پلاسمای  داغ وچگال وجود دارند.)

این تلسکوپ با وزن کلی زمان پرتاب 3100 کیلوگرمی توسط موشک اطلس 5 از ایستگاه فضایی کاناورال در تاریخ 11 فوریه 2010 به فضا پرتاب شد.طول کلی این تلسکوپ درامتدادی که روبه خورشید است در حدود چهار ونیم متر است.

منبع: http://www.nasa.gov/mission_pages/sdo/spacecraft/index.html

واژه های مرتبط: تلسکوپ فضایی استریو  تلسکوپ سوهو