قدرت بزرگنمایی

توان بزرگ نمودن تصویر در یک تلسکوپ .برای نمونه اگر اندازه ظاهری یک جسم نیم درجه باشد اگر با تلسکوپی که توان بزرگنمایی آن 50 است به آن نگاه کنیم آنرا به اندازه ظاهری 25 درجه می بینیم.در تلسکوپها با تقسیم نمودن فاصله کانونی عدسی ویا آیینه اصلی بر فاصله کانونی عدسی چشمی مورد استفاده توان بزرگنمایی تلسکوپ بدست می آید.یعنی در یک تلسکوپ با عوض کردن عدسی چشمی می توانیم به بزرگنمایی های متفاوتی دست پیداکنیم.توصیه می شود برای  رصد اجرام متفاوت ٬از بزرگنمایی های مختلفی استفاده شود.از لحاظ تئوری با توجه به اندازه دهانه ورودی تلسکوپ می توان به تخمینی از حداکثر بزرگنمایی قابل استفاده دست یافت. حداکثر مقدار بزرگنمایی از لحاظ تئوری 2 برابر قطر دهانه بر حسب میلیمتر یا 50 برابر بر حسب اینچ می‌باشد. مثلاً حداکثر مقدار بزرگنمایی یک تلسکوپ با قطر آیینه 150 میلیمتر  300 برابر است. البته مقدار بزرگنمایی که در آن تصویر کیفیت بهتری دارد تقریباً نصف این مقدار یعنی 150 برابر است. از یک طرف وضعیت جو اندازه‌ بزرگنمایی بیشینه را محدود می کند و از یک طرف تحلیل موجی نور.با توجه به شرایط جوی معمولا از بزرگنماییهای بیشتر از ۲۰۰ استفاده نمی شود بجز در موارد نادر وآنهم با تلسکوپهای با کیفیت بالا و استقرار مناسب.

آشکار شده که با فرض اینکه در زمان تاریکی اندازه قطر مردمک چشم انسان به حدود 7.5 میلیمتر برسد برای اینکه اندازه مردمک خروجی چشمی تلسکوپ به این مقدار برسد(با این هدف که تمام نور خروجی عدسی تلسکوپ وارد چشم انسان شود) اندازه توان بزرگنمایی باید حداکثر 13 برابر قطر تلسکوپ برحسب میلیمتر باشد(حدی بسیار بالا).

 اما آیا به راستی توان بزرگنمایی زیاد همه جا نیاز است؟
شاید در رصد گودال های ماه یا حلقه های زحل افزایش بزرگنمایی مفید باشد، اما در رصدهایی مانند جستجوی یک کهکشان کم فروغ بزرگنمایی مناسب نیست! با افزایش بزرگنمایی میزان نوری که به چشم شما می رسد کاهش می یابد، تصویر کم نور و ناواضح می شود.
هر چه قطر لوله تلسکوپ شما یا «گشودگی» آن بیشتر باشد نور بیشتری گردآوری می کنید و می توانید در بزرگنمایی های بیشتر تصویر را نورانی و واضح ببینید.

مطلبی درباره بزرگنمایی از سایت http://tehranclub.ir

همه ی آنانی که به آسمان عشق می ورزند و دوست دار تماشای هرچه بیشتر و عمیق تر آسمانند، همواره به یک ابزار بهتر رصدی می اندیشند. اما این ابزار "بهتر" باید درست تعریف شود. معمولاً رصدگران تازه کار و البته رصدگران حرفه ای هم به فکر بزرگنمایی بیشتر هستند. و این جنون بزرگنمایی بین تمام رصدگران تجربی وجود دارد، با این تفاوت که رصدگران حرفه ای می دانند که چه محدودیت هایی در بزرگنمایی های بیشتر وجود دارد.

بزرگنمایی تنها وظیفه و خاصیت ابزارهای اپتیکی و رصدی نیست و به طور کلی، ابزاری مانند تلسکوپ علاوه بر بزرگنمایی، به جمع آوری نور و تفکیک پذیر کردن دو نقطه ی بسیار نزدیک به ما کمک می کند. اما بزرگنمایی برای یک رصدگر چه مزایا و معایبی دارد؟

مزیت بزرگنمایی بیشتر آن چنان آشکار است که نیاز به توضیح ندارد. قطعاً همه ی ما تمایل داریم اجسام آسمانی دوردست را تا جایی که امکان دارد، بزرگ و واضح ببینیم. اما این دو قید، یعنی "بزرگ" و "واضح" با هم جمع نمی شوند و ما مجبوریم یکی را فدای دیگری کنیم. یک مثال ساده، موضوع را روشن تر می کند: یک چراغ قوه را در دست بگیرید و نور آن را به دیوار بتابانید. هنگامی که به دیوار نزدیک تر هستید، لکه ی روی دیوار کوچک تر اما پرنورتر است. هرچه از دیوار دور شوید، ناحیه ی بزرگ تری را روشن می کنید اما لکه ی نور کم رنگ تر و کم رنگ تر می شود. در این حالت اگر دست خود را کمی تکان دهید، لکه ی روی دیوار مقدار زیادی جا به جا می شود. برای تصویر درون تلسکوپ هم چنین اتفاقی می افتد. 

 هر تلسکوپ بسته به دهانه ی ورودی ای که دارد، مقدار جمع آوری نور محدودی دارد. حال هر چه ما به تصاویر بزرگ تر بیندیشیم، مجبوریم تصاویر کم نورتری داشته باشیم و در تصاویر کم نور، جزئیات تصویر از دست خواهد رفت و ما تصویر دقیقی را مشاهده نخواهیم کرد. از طرفی هر چه تصویر بزرگ تر شود، لرزش ها آشکارتر می شوند و باید برای دستگاه نوری خود به فکر پایه ها واستقرارهای محکم تری باشید.

بنابراین بزرگنمایی همه چیز نیست. یک حد عملی برای بزرگنمایی این است که ما به ازای هر اینچ (5/2 سانتی متر) از قطر دهانه یا شیئی تلسکوپ نهایتاً 50 برابر بزرگنمایی داشته باشیم. برای مثال، حد تجربی بزرگنمایی برای یک تلسکوپ 8 اینچی (20 سانتی متری)، 400 برابر است.

تلسکوپ به تنهایی، یک مشخصه ی ثابت به نام بزرگنمایی ندارد و ترکیب شیئی و چشمی است که بزرگنمایی نهایی را تعیین می کند. بنابراین با تعویض چشمی، می توان به بزرگنمایی های متفاوت دست یافت.  هرچه از چشمی های با فاصله کانونی کم تر استفاده کنیم، بزرگنمایی بیشتری به دست می آوریم. چشمی های با فاصله کانونی کم، قیمت های بالاتری دارند. پس دقت کنید که با توجه به حد عملی بزرگنمایی ابزار خود، چشمی تهیه کنید و پول خود را با تهیه ی چشمی های گران قیمت که عملا بی استفاده هستند، دور نریزید.

اگر به فکر بزرگنمایی های بیشتر هستید، به چشمی های کوچک تر فکر نکنید، به تلسکوپ هایی با دهانه ی بزرگ تر بیندیشید.

برای کسب اطلاعات بیشتر به زبان انگلیسی به آدرس زیر مراجعه نمایید:

http://www.televue.com/engine/page.asp?ID=140

واژه مرتبط:

میدان دید